Để hiểu hơn về ý nghĩa của Ngày Sách
Việt Nam, hiểu hơn về đóng góp của sách, xuất bản, văn hóa đọc đối với
đời sống xã hội, PV Infonet đã có cuộc trò chuyện với ông Đỗ Quý Doãn,
Nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Chủ tịch Hội Xuất bản
Việt Nam.
 |
| Nguyên Thứ trưởng Đỗ Quý Doãn đang trò chuyện với PV Infonet (ảnh Hồng Chuyên) |
Thưa ông, chỉ còn khoảng 1
tháng nữa là đến ngày sách Việt Nam. Là người gắn bó với ngành báo chí
và xuất bản đã lâu, ông có thể chia sẻ cho công chúng biết ý nghĩa của
Ngày Sách Việt Nam đối với văn hóa đọc?
Đối với Việt Nam thì sách và “văn hóa
đọc” trở thành nét đẹp văn hóa trong đời sống của mọi người. Từ lâu đời,
văn hóa đọc trong xã hội Việt Nam có ảnh hưởng rất lớn chính vì vậy mà
chúng ta tôn vinh giá trị của sách và văn hóa đọc là một việc làm hết
sức cần thiết.
Đặc biệt, trong thời đại bùng nổ thông
tin như ngày nay, các phương tiện truyền thông, các loại hình truyền
thông đang ngày càng phát triển thì rõ ràng việc tôn vinh văn hóa đọc và
cảm thụ những kiến thức qua sách là một việc rất cần thiết. Chính vì lẽ
đó, trong rất nhiều năm Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Văn hóa Thể
thao và Du lịch, Hội Xuất bản Việt Nam, Ban Tuyên giáo TƯ cùng các đơn
vị liên quan đã có rất nhiều cuộc họp bàn bạc việc xây dựng Đề án Ngày
Sách Việt Nam.
Chỉ thị 42 của Ban Bí thư về nâng cao
chất lượng toàn diện hoạt động xuất bản trong đó nhấn mạnh việc tôn vinh
sách và “văn hóa đọc”và cũng giao trách nhiệm xây dựng để trình một đề
án vê Ngày Sách Việt Nam. Trên cơ sở những chỉ đạo của Ban Bí thư, Bộ
Chính trị, của Chính phủ, Ban Tuyên giáo TƯ, Bộ Thông tin và Truyền
thông, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Hội Xuất bản Việt Nam, và các cơ
quan chức năng đã tiến hành một số hội thảo để lấy ý kiến các nhà khoa
học, các nhà chuyên môn, những người hoạt động trong lĩnh vực xuất bản
để có một đề xuất về Ngày Sách Việt Nam.
Trên cơ sở đó, Bộ Thông tin và Truyền
thông đã chủ trì cùng với Hội Xuất bản Việt Nam xây dựng đề án. Ngày
Sách Việt Nam phải là một ngày trong tháng tư gần với Ngày Sách và Bản
quyền Thế giới và cũng gần với ngày mà cách đây 87 năm thời điểm Bác Hồ
xuất bản cuốn sách Đường Cách Mệnh- tác phẩm khởi đầu cho nền xuất bản
cách mạng Việt Nam.
Vì vậy, kết hợp tất cả những yếu tố đó,
Thủ tướng đã quyết định lấy ngày 21/4 hàng năm là Ngày Sách Việt Nam.
Việc làm này nhằm tôn vinh sách và “văn hóa đọc” thông qua đó xây dựng
một xã hội học tập và làm cho tri thức từ sách thực sự đi vào cuộc sống
góp phần hình thành nhân cách, đạo đức, lối sống, tình cảm, trí tuệ con
người Việt Nam.
Tôi nghĩ, tất cả những yếu tố đó nếu làm
được là một điều hết sức quý giá và thông qua ngày này còntôn vinh
những người hoạt động trong lĩnh vực xuất bản làm sao tạo điều kiện cho
lĩnh vực xuất bản nói chung, sách nói riêng ở Việt Nam tiếp tục có sự
phát triển trong giai đoạn sắp tới.
Ông có thể lý giải sự khác nhau giữa sách và báo chí đối với việc tác động đến nhận thức của cộng đồng?
Có thể nói báo chí và xuất bản là hai
lĩnh vực hết sức quan trọng trong đời sống xã hội. Ngay trong quá trình
vận động thành lập Đảng, cũng như từ khi Đảng ra đời đến nay, báo chí
và xuất bản được đánh giá là một bộ phận trong sự nghiệp cách mạng của
Đảng ta. Trong quá trình vận động thành lập Đảng báo chí được xem là
công cụ tuyên truyền, sách là tài liệu để giáo dục, giác ngộ cách mạng.
Tất nhiên, mỗi loại hình có đặc thù
riêng của nó. Báo chí với tính thời sự tác động tức thời được sử dụng
trong việc tuyên truyền, phổ biến những chủ trương chính sách, trong
việc phê phán những việc làm sai trái, cổ vũ những nhân tố mớ điển hình
tiên tiến. Còn đối với sách là sự lắng đọng, chắt lọc, là sự khái quát
những hiện tượng xã hội bằng những nhân vật điển hình trong một bối cảnh
điển hình. Sách là kho tri thức của nhân loại; sự tác động của nó là
tác động một cách toàn diện lâu dài góp phần hình thành nên nhân cách,
nền tảng đạo đức xã hội.
Vai trò của hai lĩnh vực này như Đảng ta
đã xác định là những vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng văn hóa của
Đảng. Như vậy hai lĩnh vực này có những thế mạnh của nó và cùng góp phần
trong việc giáo dục con người, hình thành nên những nhân cách.
Ông có suy nghĩ, cảm nhận gì trước thông tin lượng sách người dân Việt Nam đọc không quá 1 quyển/người dân?
Trong nhiều hội thảo có ý kiến đưa ra là
“văn hóa đọc” của Việt Nam đang giảm sút một cách nghiêm trọng nhưng
tôi nghĩ nó ở một khía cạnh khác. Theo tôi, không phải văn hóa đọc giảm
sút mà nó chỉ thay đổi phương thức đọc. Trước đây, lượng người đọc qua
sách in có thể chiếm một tỉ lệ rất lớn nhưng bây giờ người ta vẫn đọc
nhưng người ta đọc sách điện tử, sách trên mạng, hoặc nghe đọc sách bây
giờ cũng rất nhiều. Như vậy chỉ là sự thay đổi phương thức đọc còn tỉ lệ
người đọc không thay đổi. Có thể số lượng sách in và người đọc sách in
giảm nhưng lượng người đọc trong xã hội không giảm bởi vì nó chỉ thay
đổi từ phương thức và loại hình này sang phương thức, loại hình khác mà
thôi.
Theo một số chuyên gia về
truyền thông, 95% người đọc chỉ đọc lướt, chỉ có 5% đọc hết tất cả. Bản
sách điện tử tăng lên, bản sách giấy giảm đi, trước một thực trạng tâm
lý đọc của người Việt là chỉ đọc lướt thì có ảnh hưởng đến tư duy cũng
như nhận thức của người Việt không, thưa ông?
Thực ra, cũng phải nghiên cứu một cách
đầy đủ bởi có những người họ nắm bắt rất nhanh, họ nắm bắt tất cả những
nội dung nhưng khi thấy cần thiết, thấy quyển sách đó có giá trị, có ý
nghĩa thì họ có thể tìm bản in để đọc hoặc là tìm những thiết bị phù
hợp, thuận lợi hơn để đọc.
Tôi nghĩ, tâm lý đọc sách này nó phụ
thuộc vào nhu cầu và tính chất của từng quyển sách đối với từng người.
Báo chí cũng thế thôi, nếu lướt từ trang 1 đến trang 16 không có bài
người ta quan tâm thì người ta cũng lướt thôi bởi vì thời buổi bây giờ,
thời gian cũng rất hạn hẹp, người ta còn có nhiều việc để xử lý.
Với tư cách là Chủ tịch Hội Xuất bản xin ông cho biết Hội Xuất bản Việt Nam sẽ đóng góp gì cho Ngày Sách Việt Nam?
Chúng tôi cũng đã bàn và sắp tới trong kỳ họp Ban chấp hành cũng sẽ triển khai một số công việc.
Thứ nhất, tôi nghĩ Hội tham gia vào Ban
tổ chức Ngày Sách Việt Nam để chương trình diễn ra thành công, đặc biệt
đây là lần đầu tiên mình công bố.
Thứ hai, sẽ xây dựng một kế hoạch để tổ
chức Ngày Sách Việt Nam hàng năm, đặc biệt là các hoạt động. Và như tôi
nói, mục tiêu của Ngày Sách Việt Nam là tôn vinh giá trị của sách, tôn
vinh văn hóa đọc, tôn vinh những người hoạt động trong lĩnh vực này.
Chúng tôi sẽ phối hợp với Bộ Thông tin
và Truyền thông, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, cùng sự tham gia của
Ban Tuyên giáo Trung ương để tổ chức Ngày Sách Việt Nam một cách thiết
thực, trọng thể và hiệu quả.
Chúng tôi đang dự kiến làm sao để tất cả
các hoạt động trong lĩnh vực xuất bản nằm trong chuỗi những hoạt động
của Ngày Sách Việt Nam, ví dụ Hội chợ sách Quốc tế tại Việt Nam, Hội chợ
sách thành phố Hồ Chí Minh, Ngày hội đọc sách, trưng bày và giới thiệu
sách ở các thư viện cũng có thể tổ chức vào dịp này.
Hội Xuất bản Việt Nam cũng đang có suy
nghĩ lên kế hoạch để Giải thưởng sách của Hội Xuất bản Việt Nam hàng năm
cũng có thể xét chọn và trao trong dịp này.Trước mắt chúng tôi tập
trung vào những việc lớn để làm sao Ngày hội Sách trở thành một sự kiện
để lại dấu ấn trong xã hội.
Trên cơ sở đó, hình thành nét văn hóa
mới ,tôn vinh văn hóa đọc, tôn vinh giá trị sách và những người hoạt
động trong lĩnh vực xuất bản.
Thưa ông, với tư cách cá nhân, ông có góp ý gì để cho Ngày Sách Việt Nam có thể thành công hơn?
Thời gian có thể gấp nhưng hàng năm
chúng ta cũng đã tổ chức Ngày đọc sách nhân ngày Sách và Bản quyền Thế
giới, vì vậy tôi nghĩ Ngày Sách Việt Nam năm 2014 này trên cơ sở những
việc mà mình đã làm và trên thực lực hiện có chúng ta tổ chức Ngày Sách
một cách trang trọng thiết thực.
Theo tôi,tổ chức Hội chợ sách ở thành
phố Hồ Chí Minh trong tháng 3 này coi như là một khởi động của Ngày Sách
Việt Nam, rồi sau đó là những hoạt động khác. Vấn đề quan trọng là khi
tổ chức, mình biết lồng nội dung của các hoạt động vào Ngày Sách thì nó
sẽ trở thành một sự kiện có ý nghĩa.Tôi nghĩ, nếu mình làm một cách
nghiêm túc, trang trọng thì cũng sẽ để lại dấu ân tốt đẹp làm tiền đề
cho việc tổ chức Ngày Sách VN những năm tới.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét